Türkçe (TRY)
Adana
Yüzölçümü: 17.253 km²İl Merkezi Nüfusu: 1.617.284 (2011 yılı)
Toplam Nüfusu: 2.108.805 (2011 yılı)
İl Trafik No: 01
İl Telefon Kodu: 322
Türkiye'nin güneyinde Akdeniz Bölgesinde yer alan ilidir. Adana; Seyhan, Yüreğir, Çukurova, Sarıçam ve Karaisalı İlçelerinin birleşimi ile oluşur.Adana kent merkezi 5 ilçeden, Adana ili ise toplam 15 ilçeden oluşmaktadır. Adana Türkiye'nin 5. büyük ilidir. Adana Türkiye de en yüksek sıcaklık ortalamasına sahip illerden birisidir.
Adana Hakkında
Adana Hakkında
Adana'nın İlçeleri: Seyhan, Yüreğir, Aladağ, Ceyhan, Feke, İmamoğlu, Karaisalı, Karataş, Kozan, Pozantı, Saimbeyli, Tufanbeyli ve Yumurtalık'tır.
Coğrafyası: Adana Seyhan nehrinin her iki yakasında kurulmuş, Akdeniz'de yaklaşık olarak 160 km. kıyısı bulunur. Adana, kuzeyden Kayseri, kuzey batıdan Niğde, batıdan İçel, doğudan Kahramanmaraş ve Osmaniye, güneybatıdan Hatay il sınırları ile çevrilidir. Adana’da bulunan Çukurova Türkiye’nin önemli ovalarındandır. Seyhan ve Ceyhan nehirleri bu ovayı sulamaktadır.
İklimi: Adana' da coğrafi yapıya uygun olarak dağlık ve ovalık kesimde iklim değişiklik göstermektedir. Ovalık alanın iklim yapısı Akdeniz iklimidir. Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlıdır. Dağlık alanlarda ise kara iklimi hakimdir ve kışın yağışlar kar şeklindedir.
Tarihçesi: 1950’den sonra yoğun bir gelişme gösteren kentin yerleşim tarihi Tepebağ Höyüğü’ndeki surlarla çevrili yerleşim ile Neolitik Çağ’a inmektedir. Kent prehistorik devirlerden itibaren Anadolu’yu Gülek Boğazı ile Tarsus’a bağlayan yol üzerinde olduğundan önemlidir. Hitit İmparatorluğu yıkıldıktan sonra kurulan Geç Hitit Krallığı sınırları içinde kalan bölge daha sonra sırasıyla Assur, Pers ve Büyük İskender’ in egemenliğine girmiştir.
İskender’in ölümünden sonra önce Seleukoslar, M.Ö. 66’da da Romalı Konsül Pompeius tarafından ele geçirilmiştir. Roma ve Bizans devirlerinde önem kazanan kent, 704’te Araplarca ele geçirildiyse de 9. yüzyılda tekrar Bizans egemenliğini tanımıştır.
11. yüzyıl sonunda Selçukluların, 14. yüzyıl ortalarında da Memlukluların egemenliği görülmektedir. Yavuz Sultan Selim’ in Mısır Seferi sırasında Osmanlı topraklarına dahil olmuştur. 1833’te Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa’nın işgaline uğrayan kent, 1840’ ta Londra Antlaşması ile yeniden Osmanlı yönetimine girmiştir. 1867’ de kurulan Adana vilayetinin merkezi olan Adana, I. Dünya Savaşı’nın ardından Fransızlar tarafından işgal edilmiştir. Fransızlar 5 Ocak 1922’de Adana İtilafnamesi hükümleri uyarınca kenti boşaltmışlardır.
Ne Yenir?
Adana yöresinin zengin bir mutfağı bulunmaktadır. Mutfağın bu kadar zengin olmasının nedeni çeşitli kültürlerin etkisinde kalmasıdır. Adana yemeklerinin en büyük özelliği un, bulgur, et ve çeşitli baharatların kullanılmasıdır. Aynı zamanda süt, yoğurt, peynir ve çökelek de bol miktarda kullanılmaktadır. Adana kebabı çok ünlüdür. Bunun yanında bol yeşillik, ezme, salata yenir ve mevsimine göre ayran veya yöreye özgü şalgam suyu içilir. Kesme ya da hamur çorbası, yüzük çorbası, düğün çorbası, sebze yemeklerinden süllüm, mercimekli ıspanak başı, kabak çintmesi, bulgur yemeklerinden ekşili topalak, sarmısaklı köfte, içli köfte, sakatat dolması, kebaplardan
Adana yöresinin zengin bir mutfağı bulunmaktadır. Mutfağın bu kadar zengin olmasının nedeni çeşitli kültürlerin etkisinde kalmasıdır. Adana yemeklerinin en büyük özelliği un, bulgur, et ve çeşitli baharatların kullanılmasıdır. Aynı zamanda süt, yoğurt, peynir ve çökelek de bol miktarda kullanılmaktadır. Adana kebabı çok ünlüdür. Bunun yanında bol yeşillik, ezme, salata yenir ve mevsimine göre ayran veya yöreye özgü şalgam suyu içilir. Kesme ya da hamur çorbası, yüzük çorbası, düğün çorbası, sebze yemeklerinden süllüm, mercimekli ıspanak başı, kabak çintmesi, bulgur yemeklerinden ekşili topalak, sarmısaklı köfte, içli köfte, sakatat dolması, kebaplardan
Adana kebabı, çingene kebabı, içeceklerden şalgam veya meyan kökü, tatlılardan karakuş tatlısı, taş kadayıfı ve halka tatlısı Adana mutfağının özgün yemeklerindendir.
Ne Alınır?
Geleneksel motiflerle yapılan el sanatları çok gelişmiştir. Keçecilik, koşumculuk, at arabacılığı, demircilik ve bakırcılık, yemenicilik, mermercilik, kilimcilik, hasır ve boyra örücülüğü ilin önemli el sanatları arasında yer alır.
Karayolu: D-400 Karayolu ve uluslararası TEM otoyolu ile Adana' ya ulaşılır. Ankara'dan Aksaray, Pozantı üzerinden 472 km, İzmir' den Afyon Konya Ereğli üzerinden 873 km. İstanbul' dan Bolu, Ankara, Aksaray Pozantı 909 km sonra Adana' ya ulaşılabilir. Şehir merkezine uzaklığı 5 km. olan otogardan, Türkiye'nin her yerine otobüs seferleri bulunmaktadır.
Havayolu: Havayolu Şakirpaşa Hava Limanı'ndan sağlanmaktadır. Şakirpaşa Hava Limanı uluslararası trafiğe açıktır. Tarifli ve düzenli seferlerle direk olarak Almanya, K.K.T.C. ve Arabistan' a İstanbul üzerinden de tüm dünya ülkelerine dış hat seferleri yapılmaktadır. Yaz aylarında trafik yoğunluğuna paralel olarak charter seferleri bulunmaktadır.
Denizyolu: Adana il sınırları içerisinde uluslararası petrol ve yük taşımacılığına açık Botaş Limanı ve Toros Gübre Fabrikaları Limanı bulunmaktadır.
Demiryolu: Adana demiryolu ile İç Anadolu, Antep ve Mersin' e bağlıdır. Adana Garının şehir merkezine uzaklığı 1 km.'dir.
Adana'da Gezilecek Yerler:
1-) Adana Ulu Camii
Adana Ulu Cami, Ramazanoğlu Beyliği'ne ait en önemli eserdir. Ramazanoğlu Halil Bey tarafından yaptırılan cami; Selçuklu, Artuklu, Memlük, Zengi ve Osmanlı üsluplarını sentezlemiştir. Türbe, medrese, mescit, imaret, hamam, arasta, çeşme ve çarşılarla birlikte bir külliye meydana getirir.
2-) Bebekli Kilise
Adana Tepebağ'da 1880'li yıllarda, St. Paul adına yaptırılmış, bir İtalyan Katolik kilisesidir. Kilisenin tepesinde, 2.5 m. boyunda tunçtan yapılmış Meryem Ana heykeli bulunmaktadır. Bu heykelin bebeğe benzemesi nedeniyle Bebekli Kilise adı verilmiştir.
3-) Kapıkaya Kanyonu
Kapıkaya Köyü'nde yer alan Kapıkaya Kanyonu Adana'ya 72 km uzaklıkta yer almaktadır. Yaklaşık 200 m yüksekliğinde olan kanyonun ortasından Niğde-Ulukışla'dan doğan Çakıt Çayı geçmektedir. Kapıkaya Kanyonu doğa yürüyüşü, yamaç tırmanışı ve fotoğraf meraklılarının mutlaka görmeleri gereken doğal bir güzelliktir. 7.250 metre yürüyüş güzergahı bulunan kanyonun dört yüz metresinde güvenlik amaçlı korkuluk bulunmaktadır.
4-) Kapuzbaşı Şelalesi
Kapuzbaşı Şelaleleri Kapuzbaşı köyü sınırları içerisinde yer alan kaynak şelalelerdir. Türkiye'nin en yüksek ve dünyanın ikinci en yüksek şelalesi olma özelliğini taşımaktadır. Şelaleler Adana Aladağ ilçelerine yaklaşık 55 km mesafededir.
5-) Şar Antik Kenti
Adana'nın Tufanbeyli ilçesinde bulunan Şar Antik Kenti, çok sayıda Roma dönemine ait esere sahiptir. Roma döneminden kalan en önemli kalıntı ise amfi tiyatrodur. Bizans döneminden kalan en önemli eser ise bir kilise kalıntısıdır.
6-) Feke Kalesi
Feke Kalesi, Feke ilçesinden 3 km sonra, buradan geçen kervan yolunu kontrol etmek amacıyla XII. yüzyılda yapılmıştır. İlk kez Bizanslıların yaptırdığı, sonra da Selçukluların kullandığı kale, dikdörtgen bir plan düzeni gösterir. Sekiz burcu ve bir gözetleme kulesi vardır. Günümüzde bu burçların yarıdan fazları toprağa gömülmüş durumdadır. Kale içerisinde yapı kalıntılarının izleri bulunmaktadır. Tek giriş kapısı güney yönündendir.
7-) Adana Kalesi
İlkçağlarda yapıldığı tahmin edilen Adana Kalesi, maalesef günümüze yalnızca sur kalıntılarını taşıyabilmiş yapılarımızdan biri. Evliya Çelebi Seyahatname eserinde Adana Kalesi'ni şu şekilde tasvir etmiş; Şimdilerde yalnızca sur kalıntılarını görebileceğiniz Adana Kalesi'nin sonunu getiren ise Osmanlı'ya karşı ayaklanma baştan Kavalalı'nın oğlu İbrahim Paşa, Adana'dan çekilirken ardında hiçbir iz bırakmamak adına önce şehirdeki cephaneliği havaya uçurmuş, sonrasında ise Adana Kalesi'nin surlarını yıktırmış. 1836 yılında yıkılan surlar, ne yazık ki tekrar yapılmamış.
8-) Yılan Kalesi
Yılankale, Ceyhan'a 13 km mesafede E-5 karayoluna 3 km'dir. Çok sarp bir tepe üzerine Ceyhan Ovası'na tamamen hakim şekilde kurulan bu kale Klikya Ermeni Krallığı döneminde Kral I. Levon tarafından yaptırılmıştır. Yöre halkı tarafından Şahmeran kalesi olarak da adlandırılmaktadır.
9-) Büyük Saat Kulesi
Adana Büyük Saat Kulesi Seyhan ilçesi Ali Münif Caddesi üzerinde bulunmaktadır. 1881 yılında Vali Ziya Paşa tarafından yapımına başlanmıştır.1882 yılında Vali Abidin Paşa tarafından tamamlattırılmıştır. Uzunluğu 32 metre olan kule kare prizma şeklindedir ve kulenin duvarları tuğla ile inşa edilmiştir. Osmanlıda Saat kuleleri arasında en uzunu Büyük Saattir.
10-) Adana Etnografya Müzesi
Adana Etnografya Müzesi, ziyaretçilerine kapılarını 1924 yılında açmış. Müze binası, 1845 yılında Kuruköprü Mahallesi'nde kilise olarak inşa edilmiş. Sonraki yıllarda terk edilen bina, 1924 yılında arkeoloji ve etnografya eserlerinin sergilendiği müze olarak yeniden faaliyete açılmış. 1972 yılına gelindiğinde, eserlerin yeni müze binasına taşınmasının ardından kilise restore edilmiş. 2775 adet etnografik eserin sergilendiği bu müzenin ismi, 2016 yılının ilk günlerinde "Adana Kuruköprü Kilisesi Anıt Müzesi ve Geleneksel Adana Evi" olarak değiştirilmiş.
Adana'da Gezilecek Yerler:
1-) Adana Ulu Camii
Adana Ulu Cami, Ramazanoğlu Beyliği'ne ait en önemli eserdir. Ramazanoğlu Halil Bey tarafından yaptırılan cami; Selçuklu, Artuklu, Memlük, Zengi ve Osmanlı üsluplarını sentezlemiştir. Türbe, medrese, mescit, imaret, hamam, arasta, çeşme ve çarşılarla birlikte bir külliye meydana getirir.
2-) Bebekli Kilise
Adana Tepebağ'da 1880'li yıllarda, St. Paul adına yaptırılmış, bir İtalyan Katolik kilisesidir. Kilisenin tepesinde, 2.5 m. boyunda tunçtan yapılmış Meryem Ana heykeli bulunmaktadır. Bu heykelin bebeğe benzemesi nedeniyle Bebekli Kilise adı verilmiştir.
3-) Kapıkaya Kanyonu
Kapıkaya Köyü'nde yer alan Kapıkaya Kanyonu Adana'ya 72 km uzaklıkta yer almaktadır. Yaklaşık 200 m yüksekliğinde olan kanyonun ortasından Niğde-Ulukışla'dan doğan Çakıt Çayı geçmektedir. Kapıkaya Kanyonu doğa yürüyüşü, yamaç tırmanışı ve fotoğraf meraklılarının mutlaka görmeleri gereken doğal bir güzelliktir. 7.250 metre yürüyüş güzergahı bulunan kanyonun dört yüz metresinde güvenlik amaçlı korkuluk bulunmaktadır.
4-) Kapuzbaşı Şelalesi
Kapuzbaşı Şelaleleri Kapuzbaşı köyü sınırları içerisinde yer alan kaynak şelalelerdir. Türkiye'nin en yüksek ve dünyanın ikinci en yüksek şelalesi olma özelliğini taşımaktadır. Şelaleler Adana Aladağ ilçelerine yaklaşık 55 km mesafededir.
5-) Şar Antik Kenti
Adana'nın Tufanbeyli ilçesinde bulunan Şar Antik Kenti, çok sayıda Roma dönemine ait esere sahiptir. Roma döneminden kalan en önemli kalıntı ise amfi tiyatrodur. Bizans döneminden kalan en önemli eser ise bir kilise kalıntısıdır.
6-) Feke Kalesi
Feke Kalesi, Feke ilçesinden 3 km sonra, buradan geçen kervan yolunu kontrol etmek amacıyla XII. yüzyılda yapılmıştır. İlk kez Bizanslıların yaptırdığı, sonra da Selçukluların kullandığı kale, dikdörtgen bir plan düzeni gösterir. Sekiz burcu ve bir gözetleme kulesi vardır. Günümüzde bu burçların yarıdan fazları toprağa gömülmüş durumdadır. Kale içerisinde yapı kalıntılarının izleri bulunmaktadır. Tek giriş kapısı güney yönündendir.
7-) Adana Kalesi
İlkçağlarda yapıldığı tahmin edilen Adana Kalesi, maalesef günümüze yalnızca sur kalıntılarını taşıyabilmiş yapılarımızdan biri. Evliya Çelebi Seyahatname eserinde Adana Kalesi'ni şu şekilde tasvir etmiş; Şimdilerde yalnızca sur kalıntılarını görebileceğiniz Adana Kalesi'nin sonunu getiren ise Osmanlı'ya karşı ayaklanma baştan Kavalalı'nın oğlu İbrahim Paşa, Adana'dan çekilirken ardında hiçbir iz bırakmamak adına önce şehirdeki cephaneliği havaya uçurmuş, sonrasında ise Adana Kalesi'nin surlarını yıktırmış. 1836 yılında yıkılan surlar, ne yazık ki tekrar yapılmamış.
8-) Yılan Kalesi
Yılankale, Ceyhan'a 13 km mesafede E-5 karayoluna 3 km'dir. Çok sarp bir tepe üzerine Ceyhan Ovası'na tamamen hakim şekilde kurulan bu kale Klikya Ermeni Krallığı döneminde Kral I. Levon tarafından yaptırılmıştır. Yöre halkı tarafından Şahmeran kalesi olarak da adlandırılmaktadır.
9-) Büyük Saat Kulesi
Adana Büyük Saat Kulesi Seyhan ilçesi Ali Münif Caddesi üzerinde bulunmaktadır. 1881 yılında Vali Ziya Paşa tarafından yapımına başlanmıştır.1882 yılında Vali Abidin Paşa tarafından tamamlattırılmıştır. Uzunluğu 32 metre olan kule kare prizma şeklindedir ve kulenin duvarları tuğla ile inşa edilmiştir. Osmanlıda Saat kuleleri arasında en uzunu Büyük Saattir.
10-) Adana Etnografya Müzesi
Adana Etnografya Müzesi, ziyaretçilerine kapılarını 1924 yılında açmış. Müze binası, 1845 yılında Kuruköprü Mahallesi'nde kilise olarak inşa edilmiş. Sonraki yıllarda terk edilen bina, 1924 yılında arkeoloji ve etnografya eserlerinin sergilendiği müze olarak yeniden faaliyete açılmış. 1972 yılına gelindiğinde, eserlerin yeni müze binasına taşınmasının ardından kilise restore edilmiş. 2775 adet etnografik eserin sergilendiği bu müzenin ismi, 2016 yılının ilk günlerinde "Adana Kuruköprü Kilisesi Anıt Müzesi ve Geleneksel Adana Evi" olarak değiştirilmiş.
